Τα παλαιότερα και σπουδαιότερα κινηματογραφικά βραβεία, τα Όσκαρ, απονεμήθηκαν για 94η φορά την περασμένη Κυριακή, στο Λος Άντζελες. Σ΄ έναν πλανήτη που ζει και σκέφτεται τα χειρότερα, από την πανδημία μέχρι τον πόλεμο στην Ουκρανία και την ενεργειακή και επισιτιστική κρίση, η απονομή που βραβεύει τους καλύτερους της έβδομης τέχνης έχει, ή θα έπρεπε να έχει, ως στόχο να κάνει το κοινό να ξεχαστεί, να διασκεδάσει, να θαυμάσουμε μερικές εντυπωσιακές εμφανίσεις στο κόκκινο χαλί, κι αν περισσεύει να ακούσουμε και κανένα εύστοχο μήνυμα από τους παρουσιαστές ή/και τους νικητές. Ε, καμία σχέση…
Οι “σφαλιάρες” πριν τη σφαλιάρα
Οι οιωνοί δεν ήταν ευνοϊκοί από την αρχή. Μετά από 2 χρόνια πανδημίας, η τελετή διεξήχθη αυτή τη φορά χωρίς περιορισμούς, ωστόσο έμοιαζε να ενδιαφέρει λιγότερο κόσμο από ποτέ. Εξάλλου, τα τηλεοπτικά νούμερα κάθε χρόνο πέφτουν, η κριτική αυξάνεται, το ενδιαφέρον λιγοστεύει. Κι όλα αυτά σε ένα κινηματογραφικό τοπίο στο οποίο εμφανίστηκαν μετρημένες καλές ταινίες τη χρονιά που μας πέρασε, με τις πλατφόρμες να “καπελώνουν” τις αίθουσες και κανέναν να μην έχει όρεξη για χαρές και πανηγύρια.
Η Ακαδημία, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει την κριτική και να αυξήσει την ακροαματικότητα, έδειξε επιτέλους ενδιαφέρον για ομάδες ανθρώπων που παραδοσιακά αγνοούσε (γυναίκες σκηνοθέτιδες, μη λευκοί ηθοποιοί, ΑμΕΑ), ωστόσο τα έκανε… θάλασσα με την απόφαση να “εξαφανίσει” από τη μετάδοση οκτώ απονομές βραβείων, στις λεγόμενες τεχνικές κατηγορίες, με στόχο τη μείωση της διάρκειας της τελετής. Μεγάλο λάθος, καθώς επέδειξε διάκριση ανάμεσα στους συντελεστές των ταινιών και έστειλε στα… αζήτητα ανθρώπους του κινηματογράφου, πίσω από τις κάμερες, για τους οποίους τα Όσκαρ είναι η μοναδική ευκαιρία να αναδειχθούν.
Φράνσις Φορντ Κόπολα, Αλ Πατσίνο και Ρόμπερτ ντε Νίρο, για τα 50 χρόνια από την πρεμιέρα του Νονού
Ένα τρενάκι από λάθη
Σε αυτό το κλίμα, όλοι περίμεναν η τελετή να ξεχαστεί γρήγορα. Φρόντισαν για το αντίθετο, αλλά με λάθος τρόπο, ο Κρις Ροκ και ο Γουίλ Σμιθ. Ο πρώτος, έμπειρος και επιτυχημένος κωμικός και παρουσιαστής της τελετής στο παρελθόν, αποφάσισε να κάνει, χωρίς κανένα λόγο, ένα προσβλητικό και έμμεσα σεξιστικό αστείο για τη σύζυγο του δεύτερου. Ο Σμιθ, αφού στην αρχή έδειχνε να γελάει, κοίταξε τη γυναίκα του, που έδειξε δικαίως προσβεβλημένη, περπάτησε χαλαρός κι ωραίος στη σκηνή, χτύπησε τον Ροκ και γύρισε κύριος στη θέση του, στολίζοντας τον 57χρονο κωμικό με διάφορα “γαλλικά”, σαν ιππότης της εποχής του Λουδοβίκου, που έσπευσε να υπερασπιστεί (με τη βία) την τιμή της γυναίκας του απέναντι σε αυτόν που την προσέβαλε. Και, για να συμπληρωθεί το σκηνικό της γελοιότητας, ο Σμιθ βραβεύτηκε λίγα λεπτά αργότερα με το Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου, σαν να μην συμβαίνει τίποτα και, προσπαθώντας στο λόγο που εκφώνησε να τα “μαζέψει”, τα έκανε ακόμα χειρότερα, ισχυριζόμενος ουσιαστικά πως η αγάπη μπορεί να σε οδηγήσει σε βίαιες πράξεις, ένα πολύ επικίνδυνο συμπέρασμα, αδιανόητο να ακούγεται από ένα τόσο προβεβλημένο πρόσωπο σε παγκόσμια μετάδοση.
Δύο είναι τα ενδεχόμενα εδώ. Ίσως η Ακαδημία να απελπίστηκε τόσο από την αδιαφορία και την απαξίωση της τελετής, που επέλεξε να “στήσει” ένα τέτοιο σκηνικό για να ασχοληθούν όλοι με τα Όσκαρ. Αν έγινε αυτό, καλό θα ήταν να θυμούνται οι ιθύνοντες ότι σε βραβεία τέτοιας ιστορίας και κύρους δεν ισχύει το κλισέ “και η κακή διαφήμιση είναι διαφήμιση”, καθώς και ότι την επόμενη φορά μπορούν να απευθυνθούν στο Μάρκο Σεφερλή να τους στήσει ένα τέτοιο σκηνικό. Ακόμα κι αυτός αποκλείεται να σκεφτεί κάτι χειρότερο.
Από την άλλη, ενδέχεται φυσικά το σκηνικό να είναι αληθινό. Σε αυτή την περίπτωση, ο Κρις Ροκ και ο Γουίλ Σμιθ μπορούν κάλλιστα να πρωταγωνιστήσουν στο σίκουελ της κλασικής κωμωδίας Ο Ηλίθιος και ο Πανηλίθιος, με αυτή τη σειρά. Δε χρειάζεται να εξηγήσω γιατί δεν είναι καλή ιδέα για δύο διακεκριμένους ανθρώπους της τέχνης να αστειεύονται με την ασθένεια μιας γυναίκας και να συμπεριφέρονται λες και είναι μάγκες βγαλμένοι από ελληνική ταινία της δεκαετίας του 1960 και πλακώνονται στα μπουζούκια για την “τιμή μιας γυναίκας”, στην σημαντικότερη τελετή απονομής βραβείων της τέχνης που εκπροσωπούν.
Εκτός από το φιάσκο με τους δύο κωμικούς, η Ακαδημία θα ήθελε μάλλον να ξεχάσει και ακόμα ένα άστοχο αστείο που ακούστηκε στην τελετή, και το οποίο υπονοούσε ότι οι ταινίες animation δεν είναι ακριβώς ταινίες, και απευθύνονται μόνο σε παιδιά, καθώς και το σίριαλ που αναπτύχθηκε πριν την τελετή σχετικά με το αν είναι καλή ιδέα να εμφανιστεί ο… πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολόντιμιρ Ζελένσκι (ηθοποιός στο επάγγελμα), για να απευθύνει μήνυμα μέσω βίντεο.
Οι νικητές
H Jane Campion με το Όσκαρ Σκηνοθεσίας που κέρδισε για την “Εξουσία του Σκύλου”
Θεωρητικά, τουλάχιστον, σκοπός των Όσκαρ είναι να βραβεύσουν τους καλύτερους τους χρονιάς στον κινηματογράφο. Οι ταινίες που κυκλοφόρησαν το 2021 δεν προκάλεσαν ιδιαίτερη εντύπωση, και τελικά το κορυφαίο βραβείο κατέληξε σε μια άγνωστη μέχρι πρότινος, αλλά αξιόλογη κατά τα άλλα, ταινία, το CODA (πρόκειται για αρκτικόλεξο που σημαίνει children of deaf adults). Μια ταινία που δεν ενθουσιάζει, αλλά δε διαθέτει εμφανή ελαττώματα, ισορροπεί ωραία μεταξύ κωμωδίας και δράματος και εστιάζει σε ένα ιδιαίτερο κοινωνικό θέμα. Στην ίδια ταινία κατέληξαν επίσης και τα βραβεία Διασκευασμένου Σεναρίου και Β΄ Ανδρικού Ρόλου, για τον απολαυστικό Troy Kotsur, τον δεύτερο κωφό ηθοποιό που κερδίζει Όσκαρ ερμηνείας, 36 χρόνια μετά την Marlee Matlin (που επίσης συμμετέχει στην ταινία).
Το αρχικό φαβορί, η φιλόδοξη αλλά… χλιαρή Εξουσία του Σκύλου παρηγορήθηκε με το Όσκαρ Σκηνοθεσίας για τη Τζέιν Κάμπιον, τη δεύτερη στη σειρά γυναίκα που κερδίζει στη συγκεκριμένη κατηγορία, μετά την Κλόε Ζάο πέρσι, και τρίτη συνολικά. Τα υπόλοιπα κεντρικά βραβεία μοιράστηκαν σε διάφορες ταινίες (πλήρης λίστα στο τέλος του άρθρου), αλλά ξεχώρισε η βράβευση της Ariana DeBose, στην κατηγορία του Β΄ Γυναικείου Ρόλου, για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί έγινε η πρώτη queer ηθοποιός που κερδίζει Όσκαρ ερμηνείας, και, δεύτερον, γιατί με αυτόν τον τρόπο έκανε τον χαρακτήρα που υποδύθηκε (την Anita, στο μιούζικαλ West Side Story) τον τρίτο κινηματογραφικό χαρακτήρα στα χρονικά για την ερμηνεία του οποίου έχουν βραβευτεί με Όσκαρ δύο διαφορετικοί ηθοποιοί (η Ρίτα Μορένο το είχε πετύχει το 1961). Είχαν προηγηθεί ο Βίτο “Δον” Κορλεόνε (Μάρλον Μπράντο και Ρόμπερτ Ντε Νίρο στο Νονό 1 και 2, αντίστοιχα) και ο Τζόκερ (Χιθ Λέτζερ και Χοακίν Φίνιξ). Σε αντίθεση, ωστόσο, με τους προανεφερθέντες, η DeBose ερμήνευσε ακριβώς τον ίδιο χαρακτήρα με τη Μορένο και όχι μια προγενέστερη ή μεταγενέστερη εκδοχή του. Τέλος, τις λεγόμενες τεχνικές κατηγορίες σάρωσε το φαντασμαγορικό Dune, το οποίο αναδείχθηκε πολυνίκης της βραδιάς, με 6 χρυσά αγαλματίδια.
Οι καλές στιγμές
Σαν σταγόνες στον ωκεανό, και για να τελειώσουμε με πιο ευχάριστη νότα, αξίζει να επισημάνουμε τη σημασία της διαφορετικότητας, την οποία αναγνωρίζει επιτέλους η Ακαδημία βραβεύοντας άτομα από αφανείς στο παρελθόν μειονότητες, όχι στα πλαίσια κάποιου είδους “ποσόστωσης”, αλλά επειδή όντως άξιζαν τη βράβευση και αξίζουν περισσότερες ευκαιρίες κι ένα περιβάλλον χωρίς κοινωνικές διακρίσεις, για οτιδήποτε, από φύλο και χρώμα μέχρι αναπηρία και σεξουαλικό προσανατολισμό.
Η Ακαδημία επέλεξε τρεις γυναίκες ως παρουσιάστριες των βραβείων, τις Regina Hall, Amy Schumer και Wanda Sykes. Η τριάδα κινήθηκε μάλλον “στα ρηχά” και χαρακτηρίστηκαν από μέτριες και αδιάφορες ως και ξεκάθαρα άστοχη επιλογή. Ωστόσο, κέρδισαν τις εντυπώσεις όταν αστειεύτηκαν πως “μας έβαλαν τρεις, επειδή κοστίζουμε μαζί όσο ένας άντρας”. Ένα έξυπνο, καυστικό αστείο που έρχεται σε απόλυτη αντιδιαστολή με αυτό του Κρις Ροκ και ακολουθεί τη βασική αρχή πως το “επιθετικό” χιούμορ πρέπει να γίνεται πάντα από κάτω προς τα πάνω, με στόχο την εξουσία και τους προνομιούχους.
Πολύ νοσταλγική και όμορφη η επανένωση των βασικών συντελεστών του θρυλικού Νονού, μισό αιώνα μετά την πρώτη προβολή του, καθώς και η βράβευση του τεράστιου Σάμουελ Τζάκσον, για τη συνολική του προσφορά στον κινηματογράφο, από τον Ντένζελ Ουάσινγκτον, στιγμές που βρέθηκαν, δυστυχώς, στις “κομμένες σκηνές” της τελετής. Τέλος, συγκλονιστική η στιγμή όπου η Lady Gaga συνοδεύει την απόλυτη ντίβα των 1970s, Liza Minnelli, στη σκηνή καθώς η τελευταία αντιμετωπίζει σωματικές και πνευματικές δυσκολίες, λόγω προχωρημένης ηλικίας. Χωρίς τα καραγκιοζιλίκια του Κρις Ροκ και του Γουίλ Σμιθ, θα μπορούσαμε να έχουμε κρατήσει αυτή τη σκηνή ως την πιο έντονη ανάμνηση μιας τελετής που δεν άρεσε σε κανέναν.
https://www.youtube.com/watch?v=8QwAYFpqHsA
Η λίστα με τους νικητές και τους υποψήφιους της 94ης απονομής των βραβείων Όσκαρ:
Καλύτερη Ταινία: CODA
Belfast
Don’t Look Up
Drive My Car
Dune
King Richard
Licorice Pizza
Nightmare Alley
The Power of the Dog
West Side Story
Α΄ Γυναικείος: Jessica Chastain, The Eyes of Tammy Faye
Olivia Colman, The Lost Daughter
Penelope Cruz, Parallel Mothers
Nicole Kidman, Being the Ricardos
Kristen Stewart, Spencer
Καλύτερη Σκηνοθεσία: Jane Campion, The Power of the Dog
Kenneth Branagh, Belfast
Ryusuke Hamaguchi, Drive My Car
Paul Thomas Anderson, Licorice Pizza
Steven Spielberg, West Side Story
Α΄Ανδρικός: Will Smith, King Richard
Javier Bardem, Being the Ricardos
Benedict Cumberbatch, The Power of the Dog
Andrew Garfield, tick, tick… BOOM!
Denzel Washington
Β΄Γυναικείος: Ariana DeBose, West Side Story
Jessie Buckley, The Lost Daughter
Judi Dench, Belfast
Kirsten Dunst, The Power of the Dog
Aunjanue Ellis, King Richard
Β’ Ανδρικός: Troy Kotsur, CODA
Ciaran Hinds, Belfast
Jesse Plemons, The Power of the Dog
J.K. Simmons, Being the Ricardos
Kodi Smit-McPhee, The Power of the Dog
Καλύτερο Πρωτότυπο Σενάριο: Belfast
Don’t Look Up
King Richard
Licorice Pizza
The Worst Person in the World
Καλύτερο Διασκευασμένο Σενάριο: CODA
Drive My Car
Dune
The Lost Daughter
The Power of the Dog
Καλύτερη Διεύθυνση Φωτογραφίας: Dune
Nightmare Alley
The Power of the Dog
The Tragedy of Macbeth
West Side Story
Καλύτερος Ήχος: Dune
Belfast
No Time to Die
The Power of the Dog
West Side Story
Καλύτερο Ντοκιμαντέρ Μικρού Μήκους: The Queen of Basketball
Audible
Lead Me Home
Three Songs for Benazir
When We Were Bullies
Καλύτερη Ταινία Κινουμένων Σχεδίων Μικρού Μήκους: The Windshield Wiper
Affairs of the Art
Bestia
Boxballet
Robin Robin
Καλύτερη Ταινία Μικρού Μήκους Live-Action: The Long Goodbye
Ala Kachuu — Take and Run
The Dress
On My Mind
Please Hold
Καλύτερο Μουσικό Σκορ: Dune
Don’t Look Up
Encanto
Parallel Mothers
The Power of the Dog
Καλύτερο Μοντάζ: Dune
Don’t Look Up
King Richard
The Power of the Dog
Tick, Tick… Boom!
Καλύτερη Σκηνογραφία: Dune
Nightmare Alley
The Power of the Dog
The Tragedy of Macbeth
West Side Story
Καλύτερο Makeup και Hairstyling: The Eyes of Tammy Faye
Coming 2 America
Cruella
Dune
House of Gucci
Καλύτερα Οπτικά Εφέ: Dune
Free Guy
No Time to Die
Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings
Spider-Man: No Way Home
Καλύτερη Ταινία Κινουμένων Σχεδίων Μεγάλου Μήκους: Encanto
Flee
Luca
The Mitchells vs. The Machine
Raya and the Last Dragon
Καλύτερο Διεθνές Φιλμ: Drive My Car (Ιαπωνία)
Flee (Δανία)
The Hand of God (Ιταλία)
Lunana: A Yak in the Classroom (Μπουτάν)
The Worst Person in the World (Νορβηγία)
Καλύτερα Κοστούμια: Cruella
Cyrano
Dune
Nightmare Alley
West Side Story
Καλύτερο Ντοκιμαντέρ: Summer of Soul
Ascension
Attica
Flee
Riding with Fire
Καλύτερο Ορίτζιναλ Τραγούδι: No Time to Die (No Time to Die), Billie Eilish, Finneas O’Connell
Be Alive (King Richard), Beyoncé Knowles-Carter, Dixson
Dos Oruguitas (Encanto), Lin-Manuel Miranda
Down to Joy (Belfast), Van Morrison
Somehow You Do (Four Good Days), Diane Warren
