Get Out: Ένα αντιρατσιστικό θρίλερ

Ένας ιδιόρρυθμος συνδυασμός στηλίτευσης των φυλετικών διακρίσεων και της ρατσιστικής βίας με το κλασικό horror κόνσεπτ του απομονωμένου σπιτιού με τους διαβολικούς ενοίκους συνθέτει ένα από τα καλύτερα θρίλερ των τελευταίων ετών, με τη σφραγίδα του αφροαμερικανού δημιουργού Jordan Peele.

Τρέξε! (Get Out) – Ψυχολογικό θρίλερ, 2017, 103΄

Σενάριο-Σκηνοθεσία: Jordan Peele

Πρωταγωνιστούν: Daniel Kaluuya, Allison Williams, Lil Rel Howery

Ένας έγχρωμος άνδρας επισκέπτεται το πατρικό της λευκής κοπέλας του και είναι ανήσυχος για την υποδοχή που θα λάβει από την οικογένεια. Εκεί, παρότι όλοι προσπαθούν να τον καθησυχάσουν, ο ίδιος διαπιστώνει σταδιακά ότι τα πράγματα είναι από περίεργα ως επικίνδυνα.

Το Get Out δεν είναι ούτε η συνηθισμένη αντιρατσιστική ταινία ούτε το συνηθισμένο θρίλερ τρόμου. Περιέχει ελάχιστο αίμα, λιγότερο από τις περισσότερες αστυνομικές ταινίες που κυκλοφορούν, λίγες σκηνές πραγματικά μεγάλης έντασης και, για να κάνει το θεατή να τρομάξει, ακολουθεί μαεστρικά ένα στιλ που διέπρεπε στις ταινίες τρόμου της δεκαετίας του 1930 (Doctor X, The Most Dangerous Game, The Vampire Bat). Στόχος του, όπως πρέπει να συμβαίνει σε κάθε θρίλερ που σέβεται τον εαυτό του, είναι να σε βυθίζει σιγά σιγά στη δίνη της παράνοιας και του μυστηρίου, ξεκινώντας ομαλά και δίνοντας ανά τακτά χρονικά διαστήματα δείγματα ότι η κατάσταση είναι επικίνδυνη. Έτσι, σε κάνει να ταυτιστείς πλήρως με τον πρωταγωνιστή και να αισθάνεσαι την αγωνία επιβίωσης που κυριαρχεί σταδιακά πάνω του.

Ένα άλλο στοιχείο που σε καθηλώνει στην ταινία είναι η ταυτότητα και οι ενέργειες των «κακών», αυτών που απειλούν τον ήρωα. Εκ πρώτης όψεως μοιάζουν φυσιολογικοί, συζητήσιμοι, κι όμως από την αρχή κιόλας καταλαβαίνεις ότι δεν είναι όλα εντάξει. Αυτός ο ενοχλητικός (με την καλή έννοια) αέρας ανησυχίας, καχυποψίας είναι που τρομάζει περισσότερο: δε χρειάζονται θεαματικές σκηνές με διαμελισμένους ανθρώπους και αποτρόπαια εγκλήματα, οι λέξεις και τα παιχνίδια μυαλού φτάνουν και περισσεύουν.

Στον τίτλο του άρθρου γράφω πως πρόκειται για ένα «αντιρατσιστικό» θρίλερ. Η αλήθεια, ωστόσο, είναι πως η φυλετική διάσταση του θέματος είναι δευτερεύουσα, αν και σε καμία περίπτωση ασήμαντη, και ο δημιουργός της ταινίας μάλλον αποσκοπεί στο να περάσει ένα μήνυμα στο κοινό χωρίς όμως το τελευταίο να εστιάσει εκεί. Παρουσιάζει τα γεγονότα με τέτοιον τρόπο ώστε να πείσει το θεατή πως θα μπορούσαν να συμβούν τα ίδια και σε λευκούς, Ασιάτες ή οτιδήποτε άλλο, αλλά «όλως τυχαίως» συμβαίνουν σε μαύρους. Η αντίληψη αυτή δεν αποτελεί παρά μια οπτική της πραγματικότητας: εκτός από την καθαρά στοχευμένη φυλετική βία υπάρχει και η πιο αόρατη και υποχθόνια, αυτή που μόνο έμμεσα μπορεί να συνδεθεί με ρατσιστικές πρακτικές και ανισότητες μεταξύ των φυλών.

Ένα στοιχείο που οδηγεί σε λανθασμένες προσδοκίες και μπορεί να προκαλέσει απογοήτευση είναι ο χαρακτηρισμός του φιλμ ως «ταινία τρόμου». Όχι, το Get Out, αν και με αυστηρά κριτήρια εμπίπτει στη συγκεκριμένη κατηγορία, δεν εμπεριέχει τα περισσότερα από τα στοιχεία που έχει συνδέσει ο σύγχρονος θεατής με τον όρο: πολύ αίμα, σκηνές ωμής βίας και δολοφόνοι-τέρατα. Αν ψάχνετε για κάτι σαν το Saw ή το Βλέπω το θάνατό σου, βρήκατε λάθος ταινία. Το έργο αυτό αποτελεί ψυχολογικό θρίλερ και μπορεί να χαρακτηριστεί «τρομακτικό» μόνο στο φινάλε, και πάλι περισσότερο για τα νοήματα παρά για όσα συμβαίνουν επί της οθόνης.

Με αρκετά ρετρό και αντιρατσιστική διάθεση, λοιπόν, το Get Out αποτελεί ένα άκρως αξιόλογο και πρωτότυπο θρίλερ, ένα από τα καλύτερα των τελευταίων ετών, που σε κρατά σε αγωνία μέχρι το τελευταίο λεπτό και δεν το ξεχνάς εύκολα. Εκτός από τη νευρώδη, αν και ανάλαφρη για θρίλερ σκηνοθεσία του πρωτάρη Jordan Peele, αξίζει να κρατήσουμε και την ερμηνεία του 28χρονου πρωταγωνιστή Daniel Kaluuya, που πείθει απόλυτα με τις αντιδράσεις του. Θα περιμέναμε, αντίθετα, καλύτερες ερμηνείες από την πλευρά των «κακών» της όλης υπόθεσης, που δείχνουν μάλλον υπερβολικά ψυχροί για να είναι τρομακτικοί. Δεν αφαιρούν, όμως, το σασπένς και το μυστήριο που προαναφέραμε και αναδεικνύουν συνολικά το έργο.