Την Κυριακή που μας πέρασε, 21 Μαρτίου, έχει καθιερωθεί η παγκόσμια μέρα κατά του ρατσισμού. Θα μιλήσουμε, λοιπόν, για μια ταινία που περιστρέφεται – έμμεσα – γύρω από αυτόν, και μάλιστα κυκλοφόρησε πριν μόλις ένα μήνα στις ΗΠΑ, ενώ είναι υποψήφια για 6 Όσκαρ στην τελετή του προσεχούς Απριλίου. Πρόκειται για ένα βιογραφικό δράμα εποχής με επίκεντρο την περιβόητη οργάνωση των Μαύρων Πανθήρων (Black Panthers) και την προσπάθεια του, έντονα ρατσιστικού τότε, FBI, να τους αποδεκατίσει εγκαθιστώντας “κατασκόπους” μέσα στους κόλπους της.
Judas and the Black Messiah (2021) – Βιογραφικό, ιστορικό δράμα, 125΄
Σκηνοθεσία: Shaka King
Σενάριο: Shaka King, Will Berson, Kenny & Keith Lucas
Πρωταγωνιστούν: Daniel Kaluuya, Lakeith Stanfield, Jesse Plemons, Dominique Fishback
Ένας νεαρός Αφροαμερικανός, στο Ιλινόις της δεκαετίας του 1960, εκβιάζεται σε συμφωνία με το FBI και τοποθετείται ως κατάσκοπος στην τοπική οργάνωση των Μαύρων Πανθήρων, στα πλαίσια ενός οργανωμένου σχεδίου καταστολής της δράσης της.
Fred Hampton και Bobby Seale, δύο εμβληματικές φιγούρες των Μαύρων Πανθήρων, έχουν την κινηματογραφική τιμητική τους
Η ταινία τοποθετείται χωροχρονικά στο ίδιο πλαίσιο (Σικάγο, τέλη των 60s) με την εξίσου επιτυχημένη Δίκη των Επτά του Σικάγο, που επίσης έχει διακριθεί στη φετινή περίοδο των βραβείων και τουλάχιστον δύο χαρακτήρες εμφανίζονται ή αναφέρονται σε αμφότερα τα έργα. Στην προαναφερθείσα ταινία, ωστόσο, η οργάνωση των Μαύρων Πανθήρων διαδραματίζει δευτερεύοντα ρόλο, ενώ εδώ βρίσκεται στο προσκήνιο. Στο Σικάγο, επίσης, αλλά τη δεκαετία του 1920, τοποθετείται ακόμα μια ταινία που ξεχώρισε μέσα στο 2020 και αναφέρεται στην αφροαμερικανική κοινότητα και το ρατσισμό, το Ma Rainey’s Black Bottom.
Οι Μαύροι Πάνθηρες είχαν ανακηρυχθεί ως η πιο επικίνδυνη τρομοκρατική οργάνωση από το FBI την εποχή στην οποία διαδραματίζεται η ταινία, ένας ορισμός ωστόσο με έντονη πολιτική και ρατσιστική χροιά. Αποτέλεσαν μια από τις σημαντικότερες αντιρατσιστικές οργανώσεις στην περίοδο της διεκδίκησης δικαιωμάτων από τους μαύρους στις ΗΠΑ, ωστόσο απασχόλησαν ιδιαίτερα τις αρχές επειδή πρέσβευαν την ιδέα του ένοπλου αγώνα για την ισότητα – έστω κι αν δεν το εφάρμοσαν πολλές φορές στην πράξη – καθώς και αριστερές πολιτικές ιδέες, αντίθετες με τη γραμμή της Ουάσινγκτον.
Εκ των κυρίων στόχων, λοιπόν, του FBI ήταν ο αρχηγός της τοπικής οργάνωσης του Ιλινόις, ο διαβόητος Φρεντ Χάμπτον (Kaluuya). Η ομοσπονδιακή αστυνομία επιστράτευσε κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο με σκοπό είτε τη σύλληψη είτε την εξόντωση αυτού και των συνεργατών του, καθώς η επιρροή του στην τοπική κοινωνία ολοένα και αυξανόταν. Ένα “πιόνι” στην προσπάθεια αυτή ήταν και ο 17χρονος (στο ξεκίνημα της επιχείρησης) Γουίλιαμ Ο’Νιλ (Stanfield). Ένας μικρού διαμετρήματος κακοποιός, ο οποίος για να αποφύγει τη σύλληψη δέχτηκε να παρεισφρήσει στην οργάνωση, μην έχοντας αναλογιστεί ωστόσο πόσο μακριά θα… πήγαινε η βαλίτσα, πόσα θα του ζητούσε το FBI να κάνει και κατά πόσο η “μύηση” στους Μαύρους Πάνθηρες θα τον επηρέαζε ψυχολογικά αλλά και ιδεολογικά.
Το δίπολο του κατασκόπου Ο΄Νιλ (ο “Ιούδας” του τίτλου της ταινίας) και του “στόχου” Χάμπτον (ο “μαύρος Μεσσίας”) κυριαρχεί στο μεγαλύτερο μέρος της ταινίας. Το σενάριο, όπως βλέπουμε συχνά σε αυτό το κόνσεπτ, ακολουθεί τη σταδιακή αναρρίχηση του Ο΄Νιλ στην οργάνωση, τα ηθικά του διλήμματα, τις γνωριμίες του με τα υψηλόβαθμα μέλη της και το διχασμό του ανάμεσα στον Χάμπτον και στον πράκτορα του FBI (Mitchell) που τον καθοδηγεί. Στην ιδιαίτερη αυτή φιγούρα αντιπαραβάλλεται ο ιδεολόγος, εύγλωττος και έντονος σε χαρακτήρα και συναισθήματα Χάμπτον, ο άνθρωπος τον οποίο οι περισσότεροι έβλεπαν είτε ως Μεσσία είτε ως το διάβολο, χωρίς φυσικά να είναι τίποτα από τα δύο.
Η ταινία πετυχαίνει τους βασικούς της στόχους: τη σκιαγράφηση και την ηθογραφία των βασικών της χαρακτήρων, τη ρεαλιστική αλλά δραματοποιημένη περιγραφή των γεγονότων και των κινήτρων στο παρασκήνιο, καθώς και την κλιμάκωση του σασπένς όσο περνά η ώρα, καθώς αμφότεροι οι κεντρικοί χαρακτήρες βρίσκονται σε ολοένα και σημαντικότερα “σταυροδρόμια”, όπου κάθε απόφαση έχει τη σημασία της. Ο Kaluuya, τον οποίο μάθαμε από το θρίλερ Get Out (2017) και, φυσικά, τον Μαύρο Πάνθηρα (2018) της Marvel, στο πλευρό του αείμνηστου Chadwick Boseman, ερμηνεύει έναν ιδιαίτερο άνθρωπο πειστικά και ενίοτε συγκλονιστικά, αντανακλώντας τα πάθη, τα ιδανικά, τα κίνητρα και τις ενέργειες μιας αμφιλεγόμενης φιγούρας στη μάχη των μαύρων για ισότητα και δικαιοσύνη. Αν και δεν ενστερνίζεται εξ ολοκλήρου την ιδεολογία της οργάνωσης, η ταινία προφανώς, και όχι άδικα, παίρνει το μέρος της στη σκληρή διαμάχη με το υπερσυντηρητικό τότε FBI του J. Edgar Hoover και τις διάφορες ρατσιστικές οργανώσης που εξακολουθούν να ταλανίζουν τις ΗΠΑ και να παρεμποδίζουν την έλευση της πολυπόθητης ισότητας.
Αντιρατσιστικά μηνύματα, όμορφη και ρεαλιστική αφήγηση μιας πολύ ενδιαφέρουσας πραγματικής ιστορίας, ηθικά διλήμματα και στοχασμοί, και έξοχες ερμηνείες από την αφρόκρεμα της νέας γενιάς αφροαμερικανών ηθοποιών, ο Ιούδας και ο Μαύρος Μεσσίας αποτελεί δικαίως μια από τις πιο αναγνωρισμένες ταινίες της χρονιάς. Να αναφερθεί, τέλος, ότι για το 40χρονος σκηνοθέτη Shaka King η ταινία αποτελεί μόλις το δεύτερο ολοκληρωμένο του εγχείρημα, ενώ η Warner Bros. κυκλοφόρησε “κανονικά” (όσο κανονικά γίνεται εν μέσω της πανδημίας και των αλλεπάλληλων lockdown) το φιλμ στους κινηματογράφους, παράλληλα με την πλατφόρμα της HBO Max. Ελπίζουμε στο σύντομο μέλλον, όταν ο εφιάλτης αυτός ξεκολλήσει από το κεφάλι μας, να την απολαύσουμε κι εμείς στις σκοτεινές αίθουσες.
Βαθμολογία: 7,5/10
