Αποτελεί, δίχως αμφιβολία, το κινηματογραφικό φαινόμενο των ημερών. Η πιο επιτυχημένη εμπορικά ταινία στη σύντομη, πλην έντονη, ιστορία της πλατφόρμας Netflix. Ένα καστ γεμάτο αστέρες, ένα δηλητηριώδες σατιρικό σενάριο που όλες οι πολιτικές και κοινωνικές ομάδες απανταχού ερμηνεύουν κατά το δοκούν, ανάλογα με τα πιστεύω τους. Δεν είναι λίγοι κι αυτοί που το απορρίπτουν ως ανούσια φανφάρα. Αξίζει αυτή η φασαρία; Να κοιτάξουμε πάνω, τελικά, κι αν το κάνουμε, τι πρόκειται να δούμε;
Don’t Look Up (2021) – Μαύρη κωμωδία καταστροφής, 143΄
Σκηνοθεσία – Σενάριο: Adam McKay
Πρωταγωνιστούν: Leonardo DiCaprio, Jennifer Lawrence, Meryl Streep, Cate Blanchett
Δύο επιστήμονες από το Μίσιγκαν ανακαλύπτουν έναν κομήτη που αναμένεται να χτυπήσει και να καταστρέψει τη Γη σε έξι μήνες. Αυτό ξεκινά ένα παρανοϊκό ταξίδι, κόντρα στο χρόνο και στη λογική, με πρωταγωνιστές τους επιστήμονες, την πρόεδρο των ΗΠΑ, τα ΜΜΕ, τα social media και το γενικό πληθυσμό.
Ο Adam McKay είναι γνωστός για ταινίες που σχολιάζουν σοβαρά θέματα με άναρχο, βιτριολικό και συχνά ακραίο και κάφρικο τρόπο. Από το σατιρικό του “στόχαστρο” στη διάρκεια της κινηματογραφικής του καριέρας έχουν περάσει, μεταξύ άλλων, οι δημοσιογράφοι (Anchorman), οι αστυνομικοί (The Other Guys), οι οικονομικοί παράγοντες (The Big Short) και, φυσικά, οι πολιτικοί (Vice). Άλλοτε πιο ανάλαφρος, ενίοτε σοβαρός αλλά πάντα καυστικός, αυτός είναι.
Στο Don’t Look Up, ωστόσο, ο McKay προκαλεί τον εαυτό του. Βασισμένος σε “πιθανά να συμβούν γεγονότα” (μεταξύ σοβαρού και αστείου, όπως ολόκληρη η ταινία), σατιρίζει οτιδήποτε κινείται στη σημερινή κοινωνία. Πολιτικοί, δημοσιογράφοι, σώματα ασφαλείας, επιχειρηματίες της τεχνολογίας, επιστήμονες, celebrities, συνωμοσιολόγοι κάθε είδους και, last but not least, ολόκληρη η παράνοια της σημερινής κοινωνίας, από τη φρενίτιδα των social media μέχρι τον τραμπισμό και τους “ψεκασμένους”, όλοι εδώ κρίνονται και όλα εδώ πληρώνονται.
Η υπόθεση παρουσιάζει ανησυχητικές ομοιότητες και αναλογίες με την πανδημία που ζούμε εδώ και δυο χρόνια, και χρησιμοποίησα αυτόν το χαρακτηρισμό γιατί το σενάριο γράφτηκε το 2019, πριν καν αυτή ξεκινήσει. Η δυσπιστία απέναντι στην επιστήμη, οι “κωλοτούμπες” εκπροσώπων της τελευταίας, η διαπλοκή πολιτικής και ΜΜΕ και η χειραγώγηση του μέσου κοινού είναι θέματα που φυσικά προϋπήρχαν της πανδημίας, ωστόσο έχουν λάβει τόσο περίοπτη θέση έκτοτε που μπορούμε με σιγουριά να πούμε ότι το σενάριο “πέτυχε διάνα”.
Στους ρόλους τώρα, ο Ντι Κάπριο, η Λόρενς και ο Ρομπ Μόργκαν είναι οι επιστήμονες που ανακαλύπτουν τον κομήτη, ο οποίος θα καταστρέψει τη Γη σε ένα εξάμηνο εκτός αν εκτροχιαστεί, η Κέιτ Μπλάνσετ είναι η αδίστακτη, αριβίστρια μεγαλοδημοσιογράφος, η Μέριλ Στριπ είναι η ακόμα πιο αδίστακτη πρόεδρος των ΗΠΑ (στα πρότυπα του Τραμπ, και ο απολαυστικός Τζόνα Χιλ υποδύεται τον εκνευριστικό, ανίδεο γιο της, στα πρότυπα των παιδιών του) και ο Μαρκ Ράιλανς είναι ο ακόμα πιο αδίστακτος και αντικοινωνικός (στα πρότυπα του Μαρκ Ζούκεμπεργκ) CEO ενός τεχνολογικού κολοσσού. Πολλοί αστέρες μαζεμένοι, όλοι σε έξοχες ερμηνείες, και κάπου εκεί είναι και ο πανταχού παρών Τιμοτέ Σαλεμέ, σε ένα μάλλον αταίριαστο για τον ίδιο ρόλο.
Το σενάριο είναι το δυνατό χαρτί της ταινίας, γεμάτο ανατροπές, ατάκες, υπερβολές και ανελέητη σάτιρα προς πάσα κατεύθυνση. Όπως και στο Big Short, έτσι κι εδώ, κύριος στόχος είναι οι κυβερνώντες και γενικά οι έχοντες (χρήμα, εξουσία και τα λοιπά), αλλά μη νομίζετε πως ο απλός κόσμος τη γλιτώνει, κάθε άλλο. Προφανώς υπάρχουν αστοχίες, υπεραπλουστεύσεις και παρέκκλιση από την πραγματικότητα, ωστόσο είναι το τίμημα για ένα ακραία πανέξυπνο, σχεδόν ιλιγγιώδες σενάριο που σου δημιουργεί νέο ενδιαφέρον σε κάθε σκηνή του.
Η στηλίτευση των ισχυρών και οι ουκ ολίγοι παραλληλισμοί με την πανδημία λειτουργούν αρκετά γενικά και ταυτόχρονα συγκεκριμένα, έτσι ώστε ο καθένας να μπορεί να προβάλει στους χαρακτήρες, πραγματικά πρόσωπα και καταστάσεις ανάλογα με το δικό τους σκεπτικό. Από τον Τραμπ και τον Ζούκεμπεργκ μέχρι το… Μητσοτάκη και τον Τσιόδρα, προβολές μπορούν να γίνουν άπειρες, ωστόσο αυτό το αφήνουμε στο θεατή.
Το Don’t Look Up τα έχει όλα, μιλάει για όλα και τα σατιρίζει όλα, και αυτό είναι ταυτόχρονα το καλύτερο και το χειρότερο στοιχείο του. Είναι αστείο, είναι φρενήρες, είναι σοβαρό ενίοτε, ιδίως προς το φινάλε, είναι αναπάντεχο, αλλά χωρίς να αποφεύγει τις υπερβάσεις και την έλλειψη συνοχής, έστω και με… ποιητική αδεία. Αποτελεί, χωρίς αμφιβολία, το φαινόμενο των ημερών, μια πανέξυπνη, χαοτική ταινία που μπορείς να αγαπήσεις, μπορείς να μισήσεις, αλλά σίγουρα δε μπορεί να περάσει απαρατήρητη.
Βαθμολογία: 8/10
