Μία Μούσα είναι πολύ μεγάλη υπόθεση. Δεν μπορώ να ξέρω πώς νιώθει μία γυναίκα όταν γνωρίζει ότι εμπνέει έναν καλλιτέχνη, αλλά, ως καλλιτέχνης ξέρω πώς είναι να έχεις μία Μούσα και ξέρω επίσης, ότι τα περισσότερα τραγούδια τα γράφουμε όταν η σχέση δεν πηγαίνει καλά, ή όταν χωρίζουμε. Σπάνια θα βρούμε τραγούδια γραμμένα όταν η σχέση μεσουρανεί, γιατί όπως λέει και ο Λουδοβίκος “η χαρά χορεύεται κι ο πόνος τραγουδιέται”. Μεγάλοι μουσικοί (αλλά όχι μόνο μουσικοί) εμπνέονται ή έχουν εμπνευστεί από γυναίκες. Μερικές ήταν Μούσες για έναν, και άλλες για πολλούς. Έστω και ακούσια όμως, μας έχουν χαρίσει και εξακολουθούν να μας χαρίζουν αριστουργήματα, έχοντας τεράστια επίδραση σε όλων των ειδών τους καλλιτέχνες. Εδώ, θα αναφερθώ σε πέντε από αυτές. Τις πιο σπουδαίες να πω; Δεν υποτιμώ καμιά τους αλλά αυτές τις πέντε, δεν γίνεται να μην τις ξέρεις.
Μούσα: Patti Boyd (Μάρτιος 1944)
Καλλιτέχνες: George Harrison, Eric Clapton
Η Patti Boyd ένα μοντέλο από το Λονδίνο, βρέθηκε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 60, στο επίκεντρο της μεγαλύτερης πολιτισμικής έκρηξης του 20ού αιώνα.
Συνάντησε τον George Harrison το 1964 στα γυρίσματα της ταινίας A Hard Day’s Night και τον παντρεύτηκε τον Ιανουάριο του 1966. Από το 1970, ο γάμος τους είχε ήδη αρχίσει να μην πηγαίνει καλά, και η Patti δημιούργησε το 1973 μία σχέση με τον γνωστό μας Ronnie Wood των Faces (τότε). Το 1974 χώρισε από τον Harrison και το ζευγάρι πήρε διαζύγιο το 1977.
Η Patti ενέπνευσε στον Harrison τραγούδια όπως το I Need You και το περίφημο Something, που ο Frank Sinatra το χαρακτήρισε ως το μεγαλύτερο ερωτικό τραγούδι όλων των εποχών. Η Boyd, ήταν επίσης η πρωταγωνίστρια του πρώτου rock ερωτικού τριγώνου, αφού την ερωτεύθηκε ο Eric Clapton (ο καλύτερος φίλος του Harrison).
Στα τέλη της δεκαετίας του 60, οι Clapton & Harrison, έγιναν πολύ καλοί φίλοι και άρχισαν να γράφουν μουσική μαζί. Αυτό με άλλα λόγια σημαίνει πως η επαφή τους ήταν πολύ συχνή και έτσι, αυτή την περίοδο ο Clapton ερωτεύτηκε την Patti. Της έγραψε το πασίγνωστο Layla (1970), για να της εξομολογηθεί τον έρωτά του, εκείνη αρνήθηκε και ο Clapton τα ’φτιαξε με την ηρωίνη για τρία χρόνια. Τελικά η Patti τον παντρεύτηκε στα 1979, τον άφησε στα 1984 και τον χώρισε στα 1988. Οι λόγοι ήταν οι εξωσυζυγικές του σχέσεις και ο αλκοολισμός του. Ένα άλλο περίφημο τραγούδι που o Clapton έγραψε για την Patti ήταν το Wonderful Tonight.
Μούσα: Marianne Faithfull (Δεκέμβριος 1946)
Καλλιτέχνης: Mick Jagger
Την ανακάλυψε ο μάνατζερ των Rolling Stones, ο Andrew Loog Oldham, και της δημιούργησε μία σειρά από επιτυχημένα singles, συμπεριλαμβανομένου και του γνωστού As Tears Go By που ήταν το πρώτο τραγούδι που έγραψε το ντουέτο Jagger-Richards.
Η Marianne έγινε πρωτοσέλιδο όταν άφησε τον άντρα της για τον Mick Jagger, αλλά και όταν βρέθηκε σε ένα μαραθώνιο πάρτι ναρκωτικών στο σπίτι του Keith Richards, φορώντας μόνο μία γούνα. Η Marianne είναι η μούσα του Mick για τραγούδια όπως τα You Can’t Always Get What You Want, I Got The Blues, Sister Morphine & Wild Horses.
O Graham Nash έγραψε το Carrie-Anne για την Faithfull, αλλά παραδέχτηκε ότι ντράπηκε να χρησιμοποιήσει το πραγματικό της όνομα και έκανε έτσι ένα παιχνίδι χρησιμοποιώντας στη θέση του ονόματος Mari-Anne, το Carrie-Anne.
Ο John Lennon επίσης, έγραψε το And Your Bird Can Sing για τις δημόσιες εμφανίσεις που έκανε ο φίλος του ο Jagger που καμάρωνε έχοντας στο πλευρό του την Marianne.
Η Faithfull και ο Jagger τελείωσαν τη σχέση τους το 1970 και η Marianne ρίχτηκε στα ναρκωτικά. Πέρασε εννέα χρόνια από τη ζωή της εθισμένη σ’ αυτά και επέστρεψε δυναμικά το 1979 με το περίφημο album Broken English. Εγκατέλειψε εντελώς τα ναρκωτικά το 1985 και βρέθηκε στο επίκεντρο της δημιουργικότητας, ως ηθοποιός αλλά και ως τραγουδοποιός.
Μούσα: Sara Nozinsky (Οκτώβριος 1939)
Καλλιτέχνης: Bob Dylan
Η Shirley Marlin Noznisky ήταν η πρώτη γυναίκα του Bob Dylan. Έπαιξε τον ρόλο της Clara στην ταινία Renaldo and Clara, που σκηνοθέτησε ο Dylan, που ήταν ένα tribute στη γυναίκα του.
Η Shirley γεννήθηκε στο Delaware, μετακόμισε το 1959 στη Νέα Υόρκη και παντρεύτηκε τον φωτογράφο Hans Lownds ο οποίος την έπεισε να αλλάξει το όνομά της σε Sara, αλλά ο γάμος αυτός δεν πήγε καλά. Η Sara που έκανε ήδη καριέρα μοντέλου, άρχισε να βγαίνει μόνη της και σε μία από αυτές τις εξόδους, συνάντησε τον Bob Dylan. Τον Σεπτέμβριο του ’65 και εν μέσω της πρώτης “ηλεκτρικής” περιοδείας του Dylan στις ΗΠΑ, το ζευγάρι παντρεύτηκε έξω από το γραφείο του δημάρχου κάτω από μία βελανιδιά. Ο Bob και η Sara έκαναν τέσσερα παιδιά (Jesse, Anna, Samuel & Jakob), αλλά ο Dylan υιοθέτησε και την Maria, την κόρη της Sara από τον πρώτο της γάμο. Το ζευγάρι χώρισε το 1977 και η Sara αποζημιώθηκε με 36 εκατομμύρια δολάρια συν το 50% των δικαιωμάτων από όλα τα τραγούδια που έγραψε ο Dylan όσα χρόνια ήταν παντρεμένοι. Παρέμειναν όμως φίλοι και ο Jakob Dylan δήλωσε: “Ο πατέρας μου και η μητέρα μου χώρισαν σαν σύζυγοι, αλλά όχι σαν γονείς”.
Ο Dylan έγραψε πάρα πολλά τραγούδια για τη Sara με δύο απ’ αυτά, να αναφέρονται κατ’ ευθείαν σ’ αυτήν. Το Sad Eyed Lady of the Lowlands που βρίσκεται στο Blonde on Blonde, και το Sara που βρίσκεται στο Desire.
Ο Dylan την αποκαλεί “radiant jewel, mystical wife” και σ’ αυτό το τραγούδι δείχνει να την ικετεύει για συγχώρεση και κατανόηση ομολογώντας ότι έγραψε το Sad Eyed Lady για εκείνη.
“I can still hear the sound of the Methodist bells
I had taken The Cure and had just gotten through
staying up for days in the Chelsea Hotel
writing “Sad Eyed Lady of the Lowlands” for you”
Αρκετά τραγούδια επίσης που έγραψε ο Dylan για το άλμπουμ Blood on the Tracks του 1975 είναι γραμμένα για το γάμο του με τη Sara που από το 1974 είχε αρχίσει να μην πηγαίνει καλά (Tangle Up In Blue & Idiot Wind).
Εκτός όμως από τα Blonde on Blonde, Blood on the Tracks, & Desire, ο Dylan έγραψε και στο Bringing It All Back Home τραγούδια για τη Sara (Love Minus Zero/No Limit & She Belongs to Me)
Μούσα: Patti D’ Arbanville (Μάιος 1951)
Καλλιτέχνης: Cat Stevens
Η Patti (Αμερικανίδα ηθοποιός) ήταν στο Λονδίνο και δούλευε ως μοντέλο όταν γνωρίστηκε με τον Cat Stevens και δημιούργησε μία σχέση μαζί του. Του ενέπνευσε δύο πολύ γνωστά μας τραγούδια το Lady D’ Arbanville και το Wild World που μιλούν και τα δύο για τον χωρισμό τους. Η ίδια δήλωσε σε μία της συνέντευξη: “Άκουσα το τραγούδι “Lady D’ Arbanville” που έγραψε ο Στέφανος (*) για μένα, όταν τον άφησα για να έρθω στη Νέα Υόρκη να συνεχίσω την καριέρα μου. Εγώ ήμουν στη Νέα Υόρκη και εκείνος σύμφωνα με τον στίχο του τραγουδιού, με έβαλε σε ένα φέρετρο. Μα για όνομα του Θεού. Πρόκειται για το τέλος του κόσμου;”
Η Patti παντρεύτηκε και χώρισε τρεις φορές και έχει τέσσερα παιδιά. Ο τελευταίος της σύζυγος ήταν ο Terry Quinn από τον οποίο χώρισε το 2002.
(*) Η Patti προτιμούσε να αποκαλεί τον Cat Stevens με το πραγματικό του όνομα και όχι με το καλλιτεχνικό του.
Μούσα: Yoko Ono (Φεβρουάριος 1933)
Καλλιτέχνης: John Lennon
Μπορεί οι καλλιτεχνικές της δημιουργίες στο σύνολό τους να επηρέασαν καλλιτέχνες όπως οι Sonic Youth, ο Elvis Costello & Lady Gaga, μπορεί η μουσική της να περιγράφεται με τις λέξεις “μουσική για γέλια” και τα τραγούδια της “τραγούδια που δεν αντέχεις να τα ακούς”, αλλά η ίδια ήταν η μούσα του πιο σπουδαίου από τους πιο σπουδαίους τραγουδοποιούς της rock μουσικής του περασμένου αιώνα.
Ο John και η Yoko, γνωρίστηκαν στην Indica Gallery του Λονδίνου στις 9 Νοεμβρίου του 1966 όταν εκείνη ετοίμαζε να εκθέσει εκεί μερικά της έργα. Άρχισαν να αλληλογραφούν και τον Σεπτέμβριο του 1967 ο John χρηματοδότησε μία παράσταση της Yoko στο Λονδίνο. Όταν οι Beatles βρέθηκαν στην Ινδία στις αρχές του 1968 ο John έγραψε το τραγούδι Julia με τον στίχο “Ocean child calls me” να αναφέρεται κατ’ ευθείαν στη Yoko που του τηλεφωνούσε από την άλλη άκρη του ωκεανού. Έγραψε επίσης και το τραγούδι Happiness is a warm gun που περιέχει πολλά σεξουαλικά υπονοούμενα για εκείνον και τη Yoko.
Τον Μάιο του 1968 που η Cynthia είχε έρθει στην Ελλάδα για διακοπές, ο John κάλεσε τη Yoko στο σπίτι του στο Λονδίνο. Ακολούθησε το διαζύγιό του από τη Cynthia, και στη συνέχεια ένα σωρό γεγονότα: Τα γνωστά κρεβατώματά τους στο Amsterdam υπέρ της ειρήνης, ο γάμος τους στο Γιβραλτάρ που περιγράφεται στο τραγούδι The Ballad of John and Yoko, η διάλυση των Beatles για την οποία πολλοί θεωρούν υπεύθυνη τη Yoko, η απέλαση του John από τις ΗΠΑ, οι προσπάθειές του για έκδοση κάρτας και μόνιμη εγκατάσταση στη Νέα Υόρκη κλπ.
Οι δυο τους είχαν αρκετές συνεργασίες σε μουσικά άλμπουμ, σε ζωντανές εμφανίσεις με μπάντες κλπ. Τι να πρωτοαναφέρει κανείς; Τα δε τραγούδια που έγραψε ο John για τη Yoko είναι επίσης πολλά. Μερικά από αυτά (τα γνωστότερα ίσως) είναι τα ακόλουθα: I’m Losing You, Oh My Love, Dear Yoko, Happiness Is A Warm Gun, The Ballad of John and Yoko.
Για το τραγούδι Get Back που γράφτηκε κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων του άλμπουμ Let It Be, φημολογείται (παρ’ όλο που ο Paul McCartney το αρνείται), ότι ο John Lennon είχε πάντα την εντύπωση πως ο στίχος “Get back to where you once belonged”, γράφτηκε από τον Paul για τη Yoko, αφού “όταν το τραγουδούσε, την κοίταζε στα μάτια”. Βέβαια, ήταν και μία περίοδος η συγκεκριμένη, που οι σχέσεις των τεσσάρων Beatles, ήταν μόνιμα τεταμένες και το οτιδήποτε, από την πιο ασήμαντη κίνηση μέχρι το πιο αθώο κοίταγμα μπορούσε πολύ εύκολα να παρεξηγηθεί.
Η σχέση της Yoko με τους υπόλοιπους Beatles εξομαλύνθηκε μέσα στα χρόνια, ιδιαίτερα δε, μετά τη δολοφονία του John, όπως εξομαλύνθηκε και η σχέση της με τον Julian, τον γιο του John από τον πρώτο του γάμο. Σήμερα, εξακολουθεί να ζει στη Νέα Υόρκη, και να διαχειρίζεται μαζί με τον Sean (τον γιο της από τον John) την περιουσία του και τα πνευματικά του δικαιώματα από τους Beatles αλλά και από τη σόλο καριέρα του.
Οι Μούσες είναι πολυάριθμες και μπράβο τους γιατί χωρίς αυτές δεν κάνουμε …χωριό. Θα μπορούσα να γράφω γι αυτό το θέμα σε ένα αιώνιο άρθρο δημοσιευμένο σε …συνέχειες!
Γιώργος Μπιλικάς,
Storyteller.