Η ντροπή μπορεί να οριστεί ως ένα συναίσθημα που σχετίζεται με την αρνητική αυτοαξιολόγηση του ατόμου όσον αφορά τον εαυτό και την προσωπικότητα του σε αλληλεπίδραση με οποιονδήποτε τομέα της ζωής. Με άλλα λόγια το ίδιο το άτομο τείνει να αισθάνεται ανεπαρκές, επαίσχυντο και κατάπτυστο, απέναντι στις καταστάσεις στις οποίες καλείται να αντιμετωπίσει. Η ντροπή αφορά κυρίως τις κοινωνικές καταστάσεις και όταν αυτό το συναίσθημα κυριαρχεί στο μυαλό και στην ψυχοσύνθεση του ατόμου αυτό τείνει να αποτραβιέται και να αποκόβεται από αυτές. Αξίζει να διευκρινιστεί ότι η ντροπή διαφέρει από την ενοχή η οποία συνδέεται με την ιδέα ότι το άτομο έχει βλάψει κάποιο άλλο άτομο, είτε αυτό ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα είτε όχι. Ένα κοινό σημείο ανάμεσα στα δύο συναισθήματα είναι η αυτοκατηγορία, ειδικότερα στην ενοχή το άτομο κατηγορεί τον εαυτό του ότι έπρεπε να έχει σκεφτεί ή ότι θα έπρεπε να έχει πράξει διαφορετικά, ενώ στην ντροπή το άτομο κατηγορεί τον εαυτό του ότι είναι ανεπαρκές ή και ότι αυτό που πρόκειται να πράξει θα φέρει κάποιο αρνητικό για το ίδιο ή τους άλλους ανθρώπους αποτέλεσμα. Παρόλα αυτά η ντροπή έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί ένα εξελικτικό συναίσθημα, διότι βοηθούσε έτσι ώστε οι άνθρωποι να συμμορφώνονται με τις κοινωνικές νόρμες ή και τους νόμους.
Αιτίες πίσω από το συναίσθημα της ντροπής
Το συναίσθημα της ντροπής ως εξελικτικό συναίσθημα υπάρχει μέσα σε όλους τους ανθρώπους, όμως όταν αυτό το συναίσθημα αρχίζει να διαταράσσει την ομαλή πορεία της ζωής ενός ανθρώπου αλλά και της καθημερινότητας του, τότε αποκτά τις διαστάσεις μιας διαταραχής. Πως όμως αυτό το συναίσθημα φτάνει σε αυτό το σημείο;
1) Οικογένεια και παιδική ηλικία
Η οικογένεια διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην υπερανάπτυξη τους αισθήματος της ντροπής. Μια απορριπτική οικογενειακή σχέση ανάμεσα σε γονείς και παιδί μπορεί να το δημιουργήσει. Επίσης το να θέτει η οικογένεια πολύ υψηλές προαπαιτήσεις απέναντι σε ένα παιδί προκειμένου αυτό να λάβει την απαραίτητη στοργή και αγάπη μπορεί να επηρεάσει το ψυχοσυναισθηματικό κόσμο του παιδιού. Για παράδειγμα ένα παιδί εφόσον δεν παίρνει υψηλούς βαθμούς δεν λαμβάνει στοργή από τους γονείς του, αλλά λαμβάνει αποδοκιμασίες και μείωση με φράσεις όπως είσαι άχρηστος/-η, δεν αξίζεις. Έτσι το παιδί όταν δεν θα επιβεβαιώνει τις προσδοκίες των γονιών του για αυτό, δηλαδή μπορεί αν έλαβε χαμηλό βαθμό σε ένα τεστ, θα αισθάνεται μεγάλη ντροπή, όχι μόνο για να το παρουσιάσει στους γονείς του αλλά και με τον ίδιο του/της τον/την εαυτό.
2) Το να θέτει κάποιος/-α υψηλά στάνταρ για την ζωή του/της
Αυτή την εποχή η εικόνα διαδραματίζει μεγάλο ρόλο για πολλούς ανθρώπους. Το πόσο επιτυχημένος/-η είναι κάποιος/-α, το αν έχει το τέλειο σώμα και άλλα πολλά είναι μερικά από τα στάνταρ που τίθενται προκειμένου κάποιο άτομο να βρει φίλους ή και ερωτικό σύντροφο. Αυτά όμως τα «υψηλά» στάνταρ δεν τα έχουν πολλοί άνθρωποι και να τονίσω πως δεν είναι κακό. Αλλά για διάφορους λόγους θα θέλανε να ανήκουν σε αυτή την «αφρόκρεμα» της ψεύτικες εικόνας. Αυτή όμως η επιθυμία είναι που προκαλεί συναισθήματα όπως η ντροπή, διότι κάνεις σχεδόν δεν έχει το τέλειο σώμα, δεν κάνει τις τέλειες διακοπές ή δεν διασκεδάζει με τον τέλεια προβαλλόμενο τρόπο. Έτσι οι άνθρωποι αρχίζουν να αισθάνονται ανεπαρκείς απέναντι στις προσδοκίες που έχουν θέσει για τον εαυτό τους.
3) Φόβος ότι θα αποκαλυφθεί η πραγματικότητα για το ποιος ή ποια είσαι
Αυτό συνδέεται με το παραπάνω καθώς οι άνθρωποι μερικές φορές αρχίζουν να παριστάνουν όλα αυτά που θα ήθελαν να είναι προκειμένου να γίνουν αποδεκτοί από τους άλλους ανθρώπους. Αυτό όχι μόνο δεν είναι λειτουργικό, διότι δεν δείχνουν το ποιοι πραγματικά είναι αλλά και τους γεμίζει με περισσότερες ενοχές αλλά και ντροπή για την ψεύτικη εικόνα που προβάλλουν.
4) Το μπούλινγκ/εκφοβισμός
Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν δεχθεί κάποια στιγμή στην ζωή τους μπούλινγκ. Το μπούλινγκ συνδέεται με την ύπαρξη σωματικής, λεκτικής ή ψυχολογικής βίας απέναντι σε ένα άτομο είτε από ένα άλλο άτομο είτε από μια ομάδα ατόμων. Μπούλινγκ μπορεί να υπάρξει παντού, από το σχολείο, μέχρι το γραφείο στο οποίο εργάζεται ένας άνθρωπος. Τα θύματα μπούλινγκ βιώνουν φόβο απέναντι στους άλλους ανθρώπους, ενοχή ότι τα ίδια μπορεί να φταίνε για τη συμπεριφορά των άλλων απέναντι τους αλλά και ντροπή, ντροπή να μοιραστούν την εμπειρία που βιώσαν με άλλους ανθρώπους αλλά και ντροπή με το ποιοι/-ες πραγματικά είναι. Το συναίσθημα της ντροπής που αναπτύσσεται εδώ μπορεί να εμποδίσει σε μεγάλο βαθμό την ψυχοπνευματική ανάπτυξη του ατόμου καθώς αρχίζει να κλείνεται και να αποτραβιέται από την κοινωνία ή το κοινωνικό περιβάλλον, υποκαλλιεργόντας τις διαπροσωπικές του δεξιότητες αλλά και την ίδια του την προσωπικότητα.
5) Διάφορες ψυχοπνευματικές διαταραχές
Όντως στην υπερανάπτυξη της ενοχής μπορούν να συμβάλλουν και διάφορες ψυχικές διαταραχές όπως η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή ή η κοινωνική διαταραχή οι οποίες οδηγούν το άτομο στην διαρκή αυτοκριτική και στην κατάκριση. Με αυτόν το τρόπο το άτομο αρχίζει να αισθάνεται όλο και μεγαλύτερη ντροπή για την ταυτότητά του, αφού δεν πιστεύει ότι διαθέτει προσωπική αξία.
Σημάδια ότι ένα άτομο αισθάνεται ντροπή
Για όποιον λόγο και αν το άτομο βιώνει το συναίσθημα της ντροπής υπάρχουν μερικά χαρακτηριστικά συμπτώματα-σημάδια που το υποδηλώνουν, είτε στο ίδιο, είτε στους ανθρώπους που έχει απέναντι του/της.
- Αισθάνεται ευαίσθητο
- Κοκκίνισμα στο πρόσωπο
- Αίσθημα παρεξήγησης
- Το να αισθάνεται χρησιμοποιημένος/-η
- Το να αισθάνεται ότι το έχουν απορρίψει
- Να αισθάνεται ότι δεν μπορεί να κάνει την διαφορά
- Να αγχώνεται σε υπερβολικό βαθμό για το τι σκέφτονται οι άλλοι για αυτό
- Να αισθάνεται ότι δεν το σέβονται, ενώ δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα
- Να αισθάνεται ότι όλοι οι άλλοι είναι καλύτεροι και έχουν πλεονέκτημα απέναντι του/της
- Θέλει πάντα να έχει την τελευταία λέξη
- Να μην μοιράζεται σκέψεις και συναισθήματα επειδή αισθάνεται ότι θα ρεζιλεφθεί
- Να αγχώνεται για το τι δείχνει προς τα έξω σαν εικόνα προσωπικότητας
- Να προβαίνει ακόμα και στην χρήση αθέμιτων μέσων προκειμένου να μην αποτύχει
- Τελειομανία
- Να αισθάνεται ότι δεν ανήκει (όχι με την έννοια της προσωπικές επιλογής)
- Να νιώθει διαρκή καχυποψία
- Να νιώθει ότι δεν μπορεί να είναι ο πραγματικός του/της εαυτός και να προσπαθεί να τον κρύψει
- Να αισθάνεται λες και έχει χάσει την ταυτότητα του/της
- Να αισθάνεται ότι είναι επαίσχυντος/-η
- Όταν αποφεύγει να είναι το κέντρο της προσοχής για τους ανθρώπους γύρω του
- Τάσεις φυγής
- Να κοιτάει συνέχεια κάτω και να έχει το κεφάλι σε κατεβασμένη θέση
- Κλειστή στάση σώματος
- Να αισθάνεται παγωμένο και ότι δεν μπορεί να κουνηθεί
- Να τρεβλίζει χωρίς να υπάρχει όντως κάποια πάθηση όταν μιλάει
- Μιλούν χαμηλόφωνα
- Να ξεσπάνε σε κλάματα μόλις νιώθουν ότι έχουν ρεζιλευφθεί/γελοιοποιηθεί
Οι κατηγορίες της ντροπής
Υπάρχουν διάφορα είδη ντροπής τα οποία μπορούν να επηρεάσουν τον συναισθηματικό κόσμο του ατόμου αλλά και να διαταράξουν την ψυχοσυναισθηματική ηρεμία του. Ο ψυχοθεραπευτής Τζον Μπούργο (John Burgo) έχει διαλέξει 4 από αυτά τα είδη και τα έχει κατηγοριοποιήσει ως βασικές τις κατηγορίες της ντροπής (η αγάπη δίχως ανταπόκριση, η μη επιθυμητή έκθεση, η απογοήτευση των προσδοκιών και τέλος ο κοινωνικός αποκλεισμός ή εξοστρακισμός). Παρόλα αυτά υπάρχουν παραπάνω από αυτά τα 4 είδη και όλα παρουσιάζονται παρακάτω:
α) Η προσωρινή ντροπή
Η προσωρινή ντροπή δημιουργείται ως αποτέλεσμα εξαιτίας ενός προσωρινού λάθους στο οποίο θεωρεί ότι υπέπεσε το άτομο στις κοινωνικές συναναστροφές του. Αυτός το τύπος ντροπής σβήνει τις περισσότερες φορές γρήγορα και δεν προκαλεί κάποιο μακροχρόνιο δυσάρεστο αποτέλεσμα.
β) Χρόνια Ντροπή
Η χρόνια ντροπή συνδέεται με το συναίσθημα της κατωτερότητας ειδικά στο σημείο στο οποίο το άτομο πιστεύει ότι δεν αξίζει ή ότι δεν είναι αρκετό. Αυτό το είδος ντροπής μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την νοητική λειτουργία του κάθε ατόμου εφόσον δεν ελεγχθεί και οιροθετηθεί.
γ) Ντροπή της αποτυχίας
Αυτόν τον τύπο ντροπής μπορεί να τον πυροδοτήσει κάποια αποτυχία σε οποιοδήποτε τομέα. Είναι το ίδιο συναίσθημα που έχει ένας αθλητής ο/η οποίος/-α έχει ηττηθεί σε έναν αγώνα.
δ) Ντροπή όταν το άτομο βρίσκεται ανάμεσα σε ξένους
Αυτό ο τύπος ντροπής προκύπτει όταν το άτομο πιστεύει ότι οι άλλοι άνθρωποι θα ανακαλύψουν ότι έχει κάτι το οποίο δεν είναι αποδεκτό από αυτούς. Αυτό το κάτι μπορεί να είναι μια ιδέα για την ζωή, μια συμπεριφορά ή ακόμα και μια πράξη που με βάση τους ηθικούς κώδικες του ατόμου θεωρείτε λανθασμένη.
ε) Ντροπή όσον αφορά την απόδοση
Αυτός ο τύπος ντροπής συνδέεται με την πεποίθηση ότι το άτομο δεν είναι αρκετό προκειμένου να πετύχει έναν στόχο. Αυτό μπορεί να παρατηρηθεί παντού, από το σχολείο όταν ένας μαθητής πιστεύει ότι δεν θα πάρει καλό βαθμό στο διαγώνισμα που γράφει, μέχρι για παράδειγμα σε έναν επαγγελματία καλαθοσφαιριστή ο οποίος θεωρεί ότι δεν θα μπορέσει να παίξει καλά σε έναν τελικό στον οποίο συμμετέχει η ομάδα του.
στ) Εσωτερικευμένη ντροπή
Αυτός ο τύπος ντροπής έχει προέλθει από την κακοποίηση που μπορεί να έχει δεχθεί ένα άτομο στην παιδική κυρίως ηλικία. Αυτή η κακοποίηση σε συνδυασμό με την αυτοκατηγορία που πολλές φορές τα θύματα κακοποίησης χρησιμοποιούν μπορεί να οδηγήσει στην εσωτερικευμένη ντροπή αλλά και στην ιδέα ότι το άτομο είναι άξιο αυτού του τρόπου κακομεταχείρισης.
ζ) Η τοξική ντροπή
Η τοξική ντροπή τις περισσότερες φορές προέρχεται από την εσωτερικευμένη ντροπή. Όμως η διαφορά με την εσωτερικευμένη ντροπή είναι στο ότι το άτομο με τοξικό τύπο ντροπής προσπαθεί να δείξει στο περιβάλλον του ότι είναι τέλειος/-α προκειμένου να καλύψει ότι αισθάνεται πραγματικά μέσα του/της. Επιπλέον η τοξική ντροπή μπορεί να οδηγήσει το άτομο είτε σε αυτοκαταστροφικές πράξεις, είτε σε πράξεις που θα βλάπτουν τους άλλους ανθρώπους. Μερικές από τις αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές μπορεί να είναι η έλλειψη σύνδεσης στις ερωτικές σχέσεις, τα αισθήματα απομόνωσης και η χρήση βίας προς τα άλλα άτομα.
η) Η αγάπη δίχως ανταπόκριση
Η αγάπη δίχως ανταπόκριση εκτός από τον ερωτικό τομέα συνδέεται με τις πρότερες σχέσεις του ανθρώπου στην παιδική ηλικία και ειδικά με την γονεακή φιγούρα που το φρόντιζε ως παιδί. Ειδικότερα η συστηματική έλλειψη ενσυναίσθησης από την γονεϊκή φιγούρα ως προς τα συναισθήματα του παιδιού μπορεί να δημιουργήσει το συναίσθημα της βασικής ντροπής. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα μια βραδύτητα έως καθυστέρηση στην ανάπτυξη του συναισθηματικού κόσμου του παιδιού πρώτα και αργότερα του ενήλικα. Έπειτα στην ενήλικη ζωή όταν το άτομο νιώσει αγάπη για κάποιο άλλο άτομο και αυτή δεν προσφερθεί αντίστοιχα και από την άλλη πλευρά τότε το άτομο θα αισθανθεί σε μεγάλο βαθμό το αίσθημα της ταπείνωσης αλλά και το αίσθημα ότι δεν αξίζει να το αγαπήσουν.
θ) Η μη επιθυμητή έκθεση
Η μη επιθυμητή έκθεση μπορεί να προέλθει είτε από κάποια λανθασμένη ενέργεια στην οποία υπέπεσε το άτομο και η οποία έγινε αντιληπτή από το περιβάλλον του. Επιπρόσθετα το άτομο ως συνήθως πρέπει να απολογηθεί για αυτήν την πράξη κάτι το οποίο αυξάνει το αίσθημα της ντροπής την οποία μπορεί να αισθάνεται. Επιπλέον η μη επιθυμητή έκθεση μπορεί να συμβεί επίσης όταν το άτομο εκτίθεται σε κάτι νέο και πολλές φορές έξω από τα όρια της ηθικής ή του τρόπου ζωής του. Για παράδειγμα η πρώτη φορά που ένα άτομο που δεν ενστερνίζεται τον γυμνισμό να πρέπει να πάει σε μια παραλία γυμνιστών επειδή εκεί αποφάσισε η παρέα του να πάνε.
ι) Η απογοήτευση των προσδοκιών
Η απογοήτευση των προσδοκιών συμβαίνει όταν το άτομο ελπίζει ή προσδοκά για ένα αποτέλεσμα σε οποιονδήποτε τομέα της ζωής του αλλά αυτό το αποτέλεσμα δεν έρχεται ποτέ. Εκεί λοιπόν προκύπτει το συναίσθημα της ντροπής, το οποίο τις περισσότερες φορές καλύπτεται από άλλα συναισθήματα όπως η λύπη, η αυτοκατηγορία, η οργή και ο θυμός.
κ) Ο κοινωνικός αποκλεισμός ή εξοστρακισμός
Η ανάγκη του ανθρώπου να ανήκει κάπου και να δημιουργεί ομάδες είναι έμφυτη από τα πρώτα χρόνια ύπαρξης του ανθρώπου επάνω στην γη. Όμως μπορεί να τύχουν περιστάσεις στις οποίες ένα άτομο δεν κολλάει με το κοινωνικό σύνολο, δεν έχει αλληλεπίδραση αλλά ούτε και μπορεί να αποκτήσει με ένα συγκεκριμένο σύνολο, διότι υπάρχει διαφορά στον τρόπο με τον οποίο βλέπουν και αντιλαμβάνονται τον κόσμο. Επίσης όσον αφορά την συντροφικότητα το άτομο μπορεί να χωρίσει είτε από μια σχέση του είτε να σταματήσει αν είναι φίλος/-η με ένα άλλο άτομο. Όμως όλες αυτές οι καταστάσεις μπορούν να οδηγήσουν στο συναίσθημα της ντροπής αλλά και του αυτομαστιγώματος.
λ) Η υγιής ντροπή
Η υγιής ντροπή όντως υπάρχει και είναι αυτή που μπορεί να διδάξει στο άτομο την αυτογνωσία, τα όρια στις διαπροσωπικές σχέσεις καθώς και την αυθεντική ταπεινότητα. Η υγιής ντροπή μπορεί να εκδηλωθεί μέσω του αυτοσαρκασμού.
Τα αποτελέσματα της ντροπής στην ζωή του ατόμου.
Μερικά από τα αποτελέσματα της ντροπής στην ζωή του ανθρώπου περιεγράφηκαν παραπάνω. Όμως αυτό το συναίσθημα μπορεί να προκαλέσει όντως πολλά στον ίδιο τον άνθρωπο. Ειδικότερα η συνεχόμενη ντροπή μπορεί να κάνει ένα άτομο να νιώθει ότι δεν είναι αρκετό, γεγονός που μπορεί να το οδηγήσει στην κοινωνική απομόνωση. Επιπλέον η ντροπή μπορεί να οδηγήσει το άτομο σε εξαρτήσεις όπως τα ναρκωτικά ή το αλκοόλ αλλά και στην κατάθλιψη σε κάποιες περιπτώσεις. Ακόμα η τελειομανία καθώς και τα πολύ υψηλά στάνταρ για οτιδήποτε στην ζωή μπορεί να υπάρξουν ως αμυντικές συμπεριφορές του ατόμου που αισθάνεται σε μεγάλο βαθμό ντροπή. Βεβαίως ο ναρκισσισμός, η χρήση ψυχολογικής βίας απέναντι σε άλλα άτομα αλλά και το να κάνεις του άλλους να αισθάνονται ντροπή είναι μερικές από τις πιο επιθετικές συμπεριφορές που μπορούν να προκύψουν από την ντροπή.
Αξίζει να αναφερθεί ότι σύμφωνα με Πανεπιστημιακές έρευνες από το Πανεπιστήμιο του Μπερν (University of Bern) οι έφηβοι δηλαδή τα άτομα από 10 έως 19 χρονών καθώς και οι άνω των 50 ετών έχουν αυξημένα επίπεδα ντροπής, ενώ στις ηλικίες από 19-20 μέχρι κοντά τα 50 το αίσθημα της ντροπής μειώνεται ως ένα βαθμό. Αυτό συμβαίνει γιατί οι έφηβοι σε αυτές τις ηλικίες αρχίζουν να μαθαίνουν πράγματα για την ζωή αλλά και να χτίζουν τους ηθικούς τους κώδικες, ενώ οι άνω των 50 αρχίζουν να αισθάνονται περισσότερο ανασφαλείς λόγο ότι γερνούν και χάνουν τις σωματικές τους δυνάμεις.
Θεραπείες και θεραπευτικές Μέθοδοι για την ντροπή
Όπως περιεγράφηκε παραπάνω, η ντροπή μπορεί να προκαλέσει μεγάλη ζημιά στην καθημερινότητα του ανθρώπου. Για αυτό το λόγο χρειάζεται η θεραπευτική παρέμβαση μέσω της οποίας θα βελτιωθεί το ευ ζην αλλά και η καθημερινότητα των ατόμων καθώς και των γύρων τους.
i) Γνωσιοσυμπεριφορική θεραπεία
Μέσω αυτής της θεραπείας και των διάφορων τεχνικών της το άτομο θα μπορέσει να βοηθηθεί στο εδώ και τώρα ώστε το συναίσθημα της ντροπής να μην προκαλεί κάποια διαταραχή στην ομαλή ροή της καθημερινότητας του. Για παράδειγμα ο Σωκρατικός διάλογος, μια τεχνική της γνωσιοσυμπεριφορικής θα μπορούσε να φέρει μπροστά και στον θεραπευόμενο αλλά και στον θεραπευτή τους λόγους για τους οποίους ο πρώτος αισθάνεται ντροπή αλλά και να τους αντιμετωπίσει με λογικά επιχειρήματα ώστε να μην αποκτούν τόσο μεγάλη δύναμη στο μυαλό και την ψυχοσύνθεση του.
ii) Ψυχανάλυση + Συμβουλευτική
Η ψυχανάλυση μπορεί να βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό τον/την θεραπευόμενο/-η καθώς θα φέρει στην επιφάνεια τις βαθύτερες αιτίες αλλά και τα τραύματα που έθρεψαν το συναίσθημα της ντροπής στο νευρικό και συναισθηματικό του/της κόσμο. Παράλληλα όμως η συμβουλευτική θα προσφέρει έργο καθώς θα βοηθήσει τον θεραπευόμενο/-η να βιώσει αλλά και να αυτοθεραπεύσει το τραύμα του/της.
iii) Καλλιέργεια της αυτοσυγχώρεσης
Πράγματι εκτός από τις παραπάνω θεραπείες η αυτοσυγχώρεση είναι απαραίτητη προκειμένου το άτομο να μειώσει το συναίσθημα της ενοχής. Η αυτοσυγχώρεση είναι απαραίτητη διαδικασία καθώς βοηθάει το ίδιο το άτομο να επουλώσει τις πληγές που συνεχίζει να ανοίγει στην ψυχή του εξαιτίας κάποιου παρελθοντικού η πρόσφατου τραύματος το οποίο του/της προκαλεί το συναίσθημα της ντροπής. Προκειμένου το άτομο λοιπόν να συγχωρήσει τον εαυτό του θα πρέπει να βρει που έχει ευθύνη το ίδιο απέναντι στο περιστατικό-τραύμα ώστε να βρει τον μηχανισμό αυτοκατηγορίας που κρύβεται πίσω από αυτό. Όταν λοιπόν βρεθεί αυτός ο μηχανισμός, το άτομο θα είναι διαθέσιμο να καταλάβει πως «φέρεται» στον εαυτό του/της, έπειτα να σταματήσει να φέρεται άσχημα δηλαδή μειώνοντας ή εξυβρίζοντας τις πράξεις στις οποίες προέβη ή σκέφτεται να προβεί και τέλος να συγχωρήσει τον εαυτό του/της για όσα του/της καταλογίζει.
Μια προσωπική γνώμη
Όλοι λίγο πολύ έχουμε ντραπεί για κάτι. Έχουμε ντραπεί να πούμε την γνώμη μας, να ζητήσουμε κάτι, να διαφωνήσουμε ακόμα και να παλέψουμε για κάτι που θεωρούμε δίκαιο. Η ντροπή μπορεί να πάρει πολλές μορφές και στις περισσότερες το άτομο λέει πολλά άσχημα πράγματα στον εαυτό του με επίκεντρο όλων ότι είναι ανεπαρκή. Δεν είσαι ανεπαρκής, σε καμία περίπτωση μην το πιστέψεις αυτό. Δεν χρειάζεται να ντρέπεσαι για το ποιος/-α είσαι, για τις ιδέες σου, για τις παρέες σου, για τους φίλους σου ή για τους ερωτικούς σου συντρόφους. Αγάπησε πρώτα από όλα τον εαυτό σου εσύ, αγάπησε τον με ότι είναι και ότι πρεσβεύει και μην τον πονάς επειδή σε μερικούς είναι ξένος αυτός ο εαυτός. Δεν μπορείς να συνταυτίζεσαι με όλους και με όλα. Είσαι ξεχωριστός/-η για αυτό που είσαι! Τέλος έχω να σου πως πρέπει να συγχωρήσεις τον εαυτό σου για ότι έκανε (εφόσον ήταν απέναντι σε άλλα άτομα ζήτα συγνώμη και προσπάθησε να επανορθώσεις εφόσον όμως το επιθυμούν και εκείνα) αλλά και για ότι τον κατηγορείς ότι έκανε. Συγχωρέσε τον εαυτό σου που δεν ενστερνίζεται τις ιδέες των άλλων ανθρώπων, όποιοι και αν είναι αυτοί, επειδή δεν του ταιριάζουν, συγχωρέσε όμως και τον εαυτό σου που μπορεί να τον έχεις πονέσει έως τώρα.
Βιβλιογραφικές Αναφορές:
APA Dictionary of Psychology. Dictionary.apa.org. Retrieved 7 August 2022, from https://dictionary.apa.org/shame.
Cuncic, A. (2021). What Is Shame?. Verywell Mind. Retrieved 7 August 2022, from https://www.verywellmind.com/what-is-shame-5115076.
Dodgson, L. (2018). A psychotherapist says there are 4 types of shame — here’s what they are and how they affect us. Business Insider. Retrieved 5 August 2022, from https://www.businessinsider.com/different-types-of-shame-2018-3.
Kämmerer, A. (2019). The Scientific Underpinnings and Impacts of Shame. Scientific American. Retrieved 5 August 2022, from https://www.scientificamerican.com/article/the-scientific-underpinnings-and-impacts-of-shame/.
Shame – Healing from Shame, Therapy for Shame, Therapist for Shame. Goodtherapy.org. (2018). Retrieved 5 August 2022, from https://www.goodtherapy.org/learn-about-therapy/issues/shame/healing.
What Is Toxic Shame?. WebMD. (2021). Retrieved 5 August 2022, from https://www.webmd.com/mental-health/what-is-toxic-shame.
Καλημέρης, Σ. (2021). Ενοχή και ντροπή. Ψυχίατρος Σπύρος Καλημέρης. Retrieved 5 August 2022, from https://kalimeristherapist.com/%CE%B5%CE%BD%CE%BF%CF%87%CE%AE-%CE%BD%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%80%CE%AE/.
Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας άρθρου
